Trung tâm Văn hóa và thông tin du lịch

Hơn 6 năm xây dựng và phát triển, Công viên địa chất (CVĐC) toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng trở thành điểm hẹn văn hóa, di sản địa chất được bạn bè quốc tế tin tưởng sau khi tổ chức thành công Hội nghị quốc tế lần thứ 8 Mạng lưới CVĐC châu Á - Thái Bình Dương năm 2024 (APGN - 8). Sau đây là một vài ý kiến, nhận định của các chuyên gia nước ngoài đối với giá trị di sản của CVĐC Non nước Cao Bằng.

Vừa qua, các nữ nghệ nhân người Dao Tiền, điểm du lịch cộng đồng Hoài Khao, xã Quang Thành, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng đã đại diện cho Phụ nữ dân tộc Dao Tiền (Cao Bằng) tham gia sự kiện “Sáp ong – Sắc chàm” tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Sự góp mặt của các nghệ nhân đã góp phần quảng bá vẻ đẹp văn hóa trang phục dân tộc Dao (nhánh Dao Tiền), tỉnh Cao Bằng đến các đại biểu, du khách tham dự và cộng đồng quan tâm đến sự kiện.

Thiết thực chào mừng Kỷ niệm 524 năm thành lập tỉnh Cao Bằng, nhằm tôn vinh những đóng góp to lớn của đồng bào, nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng đối với đất nước trong suốt hơn 50 thập kỷ qua, Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng đã ban hành Kế hoạch tổ chức Tuần Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm 2023 diễn ra từ ngày 27/9 - 03/10/2023, với nhiều hoạt động phong phú.

Chiếc nón lá - “nét duyên” người Nùng đã gây thương nhớ cho bao du khách ghé thăm miền Non nước Cao Bằng. Trải qua thời gian và đổi thay của đời sống, chiếc nón Nùng vẫn giữ được nét bình dị, mộc mạc như chính con người nơi đây.

Trong kho tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam, trang phục là một trong những yếu tố hết sức quan trọng để cấu thành bản sắc văn hóa của mỗi cộng đồng, tộc người. Trang phục biểu hiện của phong tục, tập quán dân tộc, phản ánh đời sống lao động, những gia trị về mặt tâm linh, quan niệm của con người về thiên nhiên và vạn vật. Trang phục các dân tộc ít người được ví như một tác phẩm nghệ thuật ghi chép lại quá trình phát triển, cuộc sống của dân tộc…; là tổng thể của các hình thức nghệ thuật từ màu sắc, hoa văn, chất liệu, cách thể hiện…

Sản phẩm thổ cẩm không chỉ dừng lại ở giá trị của Di sản mà còn có tiềm năng để phát triển du lịch. Vậy, làm thế nào để đánh thức được tiềm năng này? Nghệ nhân Nông Thị Thược, xóm Luống Nọi, xã Ngọc Đào, huyện Hà Quảng đã làm được điều đó. Bà luôn tâm huyết, nuôi dưỡng, vực dậy nghề truyền thống được cha ông truyền lại và dành trọn cuộc đời của mình với nghề “Dệt”, để nghề dệt của người Tày trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể của dân tộc.

Theo số liệu Tổng điều tra dân số năm 2019, dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 95% dân số toàn tỉnh, trong đó dân tộc Tày 40,83%, Nùng 29,81%, Mông 11,65%, Dao 10,36%, Sán Chỉ 1,49%, Lô Lô 0,54%. Thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh quan tâm thực hiện nhiều hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục nhằm khơi dậy mạnh mẽ, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS.

Xã Trọng Con, huyện Thạch An là miền đất sản sinh, lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Tày, nổi bật là điệu múa Chầu trong hát Then đàn Tính. Từ những điệu múa cổ được truyền lại, điệu múa Chầu đã được sáng tạo thêm cho phù hợp, cuốn hút, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Tày.

Ngày 26/10, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tổ chức Hội thảo khoa học: "Giải pháp bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Cao Bằng". Dự hội thảo có đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, một số sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh; đại diện lãnh đạo UBND các huyện, phòng Văn hoá và Thông tin các huyện, thành phố; nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa địa phương. Đồng chí Sầm Việt An, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở VHTTDL chủ trì hội thảo.

Không sặc sỡ như những bộ trang phục dân tộc khác, trang phục dân tộc của người Nùng ở Cao Bằng được dệt và nhuộm chàm thủ công. Nét đẹp đặc trưng dễ nhận thấy nhất tạo nên bản sắc riêng của người Nùng An là thông qua hoa văn, họa tiết được người phụ nữ Nùng thêu thủ công trên các bộ trang phục. Trong đó, chiếc khăn đội đầu "cẳn ná" của người phụ nữ chính là điểm nhấn khác lạ không trộn lẫn với bất kỳ dân tộc nào.

Nằm cách trung tâm huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng khoảng 30 km về hướng Bắc, xóm Nà Vị, xã Minh Long phía dưới chân núi Phja Cao với hệ thống sông, suối xen kẽ và những ngôi nhà được làm bằng đá vỉa có niên đại trên 100 tuổi đã tạo nên một nếp làng thật yên bình, cổ kính và độc đáo.

Ngày 6-6-2022, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tỉnh Cao Bằng tổ chức hội thảo khoa học “Thực trạng biến đổi và giải pháp phát huy các giá trị văn hoá của người Lô Lô đen tỉnh Cao Bằng”. Chủ trì Hội thảo có Đ/c Sầm Việt An - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở VHTTDL, Đ/c Nguyễn Hồng Vân - Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh đồng chủ nhiệm đề tài.

Với đồng bào người Tày, Nùng - những ngày Tết Nguyên đán là dịp con cái thực hiện lễ, nghĩa với cha mẹ, tổ tiên. Một năm, người Tày, Nùng có ngày thực hiện tục “pây tái” vào ngày mùng 2 Tết và ngày Tết rằm tháng Bảy.

Xuân mới về trên các bản làng vùng cao với sắc hồng của hoa đào, sắc trắng của hoa mơ, hoa mận… Đặc biệt, tại các bản làng của dân tộc Dao Đỏ ở Cao Bằng, bà con nô nức chuẩn bị đón năm mới với những phong tục, tập quán mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.

Đồng bào Tày, Nùng ở Quảng Hòa rất coi trọng lễ cúng Thổ công, dù sống ở đâu cũng phải lập miếu thờ Thổ công. Đây là nét sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng đặc biệt của người Tày, Nùng.

Đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) huyện Bảo Lạc chứa đựng kho tàng văn hóa đa dạng, độc đáo. Những năm qua, huyện Bảo Lạc luôn chú trọng công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS bằng nhiều hình thức, từ đó, góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn.

Hát quan lang là một loại hình hát dân ca truyền thống đặc sắc của người Tày ở Cao Bằng. Trước đây, tất cả lễ cưới của người Tày đều phổ biến hát quan lang, nhưng hiện nay do nhiều nguyên nhân tác động đã khiến tục hát quan lang trong đám cưới của dân tộc Tày hầu như “vắng bóng” và đứng trước nguy cơ mai một, thất truyền.

Là một trong những địa phương có cảnh quan thiên nhiên đẹp, nền văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc, những năm qua, huyện Trùng Khánh xác định việc duy trì, bảo tồn bản sắc dân tộc là một trong những nhiệm vụ góp phần phát triển kinh tế - xã hội.