Trải nghiệm làng du lịch cộng đồng xóm Hoài Khao

Người dân xóm Hoài Khao, xã Quang Thành (Nguyên Bình) thêu trang phục.

Đến với Hoài Khao, du khách thấy những ngôi nhà làm bằng gỗ nép mình bên sườn núi, mái lợp bằng ngói âm dương truyền thống, tạo nên vẻ đẹp bản sắc dân tộc, trở thành ký ức tuổi thơ của người dân nơi đây. Mỗi gia đình ở Hoài Khao có một kho chứa thóc làm bằng gỗ tách biệt với nhà chính, phòng khi xảy ra hỏa hoạn thì kho chứa thóc vẫn an toàn.

Tại đây, du khách được trải nghiệm nét văn hóa in hoa văn bằng sáp ong trên vải để làm ra những bộ trang phục cầu kỳ, lộng lẫy của người phụ nữ Dao Tiền. Tất cả phụ nữ đều thành thạo kỹ thuật in hoa văn bằng sáp ong trên vải, tự tay dệt, thêu thùa, may vá trang phục cho mình và người thân trong gia đình. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ thêu lên mặt vải những họa tiết hình học, cỏ cây, hoa lá, chim, thú thể hiện sự sáng tạo, tỉ mỉ trong những tấm vải chàm. Theo phong tục, người con gái trước khi lấy chồng phải biết thêu thùa, may vá để chuẩn bị trang phục ngày cưới cho bản thân. Khi đi lấy chồng, họ dạy cho con cháu nghề thêu thùa, may vá để giữ gìn bản sắc dân tộc. Ngay từ khi còn nhỏ, các thiếu nữ đã được các bà, các mẹ dạy cách thêu thùa từ những công đoạn đơn giản đến phức tạp để tự tay may những bộ trang phục.

Người Dao Tiền luôn bảo vệ cảnh quan môi trường, rừng ở đây có nhiều cây to, cây cổ thụ. Ở xóm có cây nhội mọc tự nhiên, là cây đơn thân, mọc thẳng, tán tỏa đều xung quanh, được người dân lập miếu bảo vệ, có ý nghĩa thiêng liêng như cây thần. Tháng 9/2020, cây nhội được công nhận là Cây di sản Việt Nam. Lối sống dựa vào thiên nhiên, bảo vệ môi trường khiến cho bà con nơi đây giữ được nét văn hóa cổ xưa, giữ được những cánh rừng cổ thụ giàu giá trị đa dạng sinh học.

Nét độc đáo riêng có ở Hoài Khao chính là những tổ ong khoái, năm nào cũng vậy, cứ vào mùa xuân ở 2 hang động Tà Lạt, Sán Vình có nhiều đàn ong khoái về làm tổ. Trân quý món quà tự nhiên ban tặng, bà con bảo nhau không phá tổ ong lấy mật. Khi lập thu, ong bay đi để lại vỏ sáp, đây là nguyên liệu vô giá để những người phụ nữ đun nấu thành sáp ong tan chảy và sử dụng chấm lên trên thổ cẩm, làm nổi bật thành những hoa văn độc đáo trên bộ trang phục truyền thống. Nếu đến Hoài Khao vào tháng 6, 7 âm lịch, du khách được tận mắt chứng kiến lễ cúng thờ ong khoái của bà con, đây là nét đẹp truyền thống văn hóa của người Dao Tiền lưu truyền từ đời này sang đời khác. Rất nhiều du khách đến xóm Hoài Khao để được đắm mình vào thiên nhiên, trải nghiệm giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc.

Những ngôi nhà bằng gỗ truyền thống mái lợp ngói âm dương tại xóm Hoài Khao.

Thực hiện chương trình đột phá xây dựng làng du lịch cộng đồng, các cấp chính quyền đẩy mạnh tuyên truyền, bồi dưỡng cho người dân kiến thức cơ bản về du lịch cộng đồng; tổ chức cho người dân đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại các làng du lịch cộng đồng, tập huấn kỹ năng tiếp đón, phục vụ khách du lịch. Quan tâm đầu tư xây dựng Làng du lịch cộng đồng xóm Hoài Khao theo các tiêu chí. Hiện xây dựng 7 nhà homestay phục vụ nhu cầu của du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng; 3 nhà trưng bày đồ dùng sinh hoạt, dụng cụ lao động sản xuất; 3 bộ bàn ghế tại 3 chòi nghỉ dừng chân; thực hiện dịch vụ ngâm chân tại 1 nhà; lắp đặt 9 thùng rác tại các điểm quy định; nâng cấp nhà văn hóa; bảo tồn một số phong tục, tập quán; trồng các loại hoa, hàng rào 2 bên đường phù hợp với bản sắc địa phương; đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở gồm các tuyến đường, mương thủy lợi, điện trị giá 25 tỷ 083 triệu đồng. Đến Hoài Khao, nhiều tuyến đường được bê tông hóa, có hàng rào và hoa, đường đi lại khang trang, sạch, đẹp. Dự kiến trong tháng 4/2022, huyện Nguyên Bình sẽ tổ chức lễ công bố xóm Hoài Khao trở thành Làng du lịch cộng đồng.

Chương trình phát triển xóm trở thành điểm du lịch cộng đồng được bà con nhiệt tình hưởng ứng, tích cực vệ sinh nhà ở, giữ gìn nét đẹp văn hóa của dân tộc. Tích cực di dời chuồng chăn nuôi, hiến đất, đóng góp vật chất, ngày công lao động xây dựng khu nuôi nhốt gia súc tập trung, trồng mới cây xanh tạo cảnh quan, xây dựng homestay đủ tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch. Lễ cấp sắc, mừng lúa mới của người Dao Tiền mang đậm bản sắc được bà con gìn giữ.

Đến với Hoài Khao, du khách được người dân chào đón nồng hậu, được tận hưởng không khí trong lành, phong cảnh bình dị với những thửa ruộng bậc thang trải dài lưng chừng đồi. Màu xanh của cỏ cây, hoa lá đan xen với sắc vàng khi mùa lúa chín, ngồi nhâm nhi chén rượu gạo thơm nồng cùng những món ăn chứa đựng cả hương đất, hương trời nơi đây, cảm nhận được tình người nồng ấm khi quây quần bên bếp lửa, nghe bà con kể về cuộc sống, phong tục, tập quán mang đậm bản sắc dân tộc. Được khám phá không gian kiến trúc nhà ở làm bằng gỗ, mái lợp ngói âm dương, kho chứa thóc bằng gỗ, tạo thành một bức tranh phong cảnh bình dị mang nét hoài cổ, thơ mộng và ấn tượng khó quên.