Độc đáo tục nhuộm trứng đỏ ngày Tết

Trong văn hóa của dân tộc Tày, Nùng nơi đây, màu đỏ tượng trưng cho hạnh phúc, sung túc. Quả trứng tròn là biểu tượng của sự đầy đủ, vẹn toàn, viên mãn và mong muốn cuộc sống no đủ. Do đó, nhuộm trứng là một trong những tục truyền lâu đời, không thể thiếu trong dịp đầu xuân năm mới. Vào dịp này, bà con già trẻ, gái trai ai cũng có riêng một quả trứng gà nhuộm đỏ, cầu  mong may mắn.

Trước Tết Nguyên Đán, bà con dân tộc Tày, Nùng chuẩn bị khá kỹ lưỡng, chu đáo. Từ dọn dẹp nhà cửa, vệ sinh làng xóm; sắm sửa đồ cúng gia tiên cho tới các loại bánh trái, đồ ăn truyền thống. Vào những ngày đầu năm, bà con cũng thường nhuộm trứng đỏ. Đây là một trong những phần việc quan trọng thường được giao cho các chị em phụ nữ trong nhà đảm nhiệm. Căn cứ số thành viên trong gia đình, các bà, các chị sẽ làm cho mỗi người một quả trứng nhuộm đỏ.
 

“Để nhuộm trứng, chị em phụ nữ thường lấy cây “tơ hồng” – một loại cây dùng để nhuộm màu được đem về rửa sạch và đun sôi để tạo ra loại dung dịch màu đỏ và có độ bám dính. Trứng gà sau khi được luộc chín sẽ được nhuộm màu. Khi nhúng quả trứng gà đã luộc chín vào dung dịch này, trứng sẽ có màu đỏ hồng. Ngoài cây “tơ hồng”, bà con còn dùng giấy đỏ, giấy hồng để nhuộm màu cho trứng. Vào ngày Tết, trứng đỏ được dùng làm quà tặng cầu may, chúc phúc cho con cháu và những vị khách quý của gia đình”. Bà Hoàng Thị Tén (xóm Mai Sơn, xã Minh Tâm, huyện Nguyên Bình) cho biết.

Hiện nay, tục nhuộm trứng đỏ chỉ còn ở một số gia đình. Tuy nhiên, tại các lễ hội xuân đầu năm, tục lệ này vẫn được gìn giữ. Nhân dân, du khách đi trẩy lội hái lộc đều có thể bắt gặp các hàng quán bày bán những món ẩm thực đặc trưng của địa phương, trong đó, nổi bật là những rổ trứng hồng, trứng đỏ độc đáo chỉ có ở Cao Bằng.

Xu thế hội nhập, tiến trình phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội tạo ra sự giao thoa giữa văn hóa hiện đại với văn hóa dân gian. Tuy nhiên, mặt trái của nó đã làm mai một không ít những nét văn hóa truyền thống của các dân tộc. Tục nhuộm trứng đỏ làm quà cũng đang dần bị mờ phai. Thiết nghĩ, việc bảo tồn, phục dựng lễ hội, tuyên truyền mạnh mẽ để người dân ý thức hơn trong lưu truyền những nét đẹp văn hóa của mình là việc làm quan trọng, để những giá trị văn hóa độc đáo truyền thống của bà con các dân tộc còn mãi với thời gian./.