Đậu chao Thông Huề nức tiếng miền Đông

Nằm bên dòng Bắc Vọng hiền hòa, xã Đoài Dương từ lâu nổi tiếng với nghề làm đậu chao truyền thống. Nghề được truyền qua nhiều thế hệ, trong đó, bí quyết tạo nên hương vị đặc trưng nằm ở khâu chọn nguyên liệu và kỹ thuật lên men tạo nước chua thủ công. Đậu tương được bà con lựa chọn kỹ, ngâm mềm, xay nhuyễn, lọc lấy phần nước đỗ tinh. Nước đỗ được nấu sôi và đổ ra xô to. Nước chua pha với nước lọc, sau đó đun nóng lên rồi pha với nước đỗ theo tỷ lệ 1/1. Pha đều tay đến khi nước đỗ kết tủa thì đổ vào khuôn gỗ lót vải lanh. Người thợ đậy tấm vải lại và lấy ván ép lên. Phần nước chảy ra từ đậu sẽ để lên men và tạo nước chua để làm mẻ đậu sau. Đến khi nước chảy hết, đậu đã đông thành miếng được mở ra và cắt thành từng miếng vuông nhỏ. Cuối cùng, đậu được chao trong chảo mỡ lợn với lửa vừa, đảo đều tay để đậu nở phồng, vàng ruộm và thơm ngậy.

Từ những miếng đậu nóng hổi ấy, nhiều món ăn hấp dẫn ra đời: đậu chao chấm tương đậm đà, canh đậu thịt nấu cùng tỏi lá thơm lừng, đậu chao thả lẩu hay món đậu nhồi thịt băm truyền thống... Không giống các loại đậu chao công nghiệp, đậu chao Thông Huề có vị béo thanh, thơm ngậy riêng biệt khiến nhiều du khách đến Cao Bằng tìm mua làm quà.

Ghé thăm chợ phiên Thông Huề (xã Đoài Dương) hay chợ Co Sầu (xã Trùng Khánh) vào buổi sáng, du khách dễ bắt gặp hình ảnh các mẹ, các chị thoăn thoắt bày những mẹt đậu chao vàng ươm, thơm nồng trên quầy. Nhờ giữ nguyên phương pháp chế biến truyền thống, mang hương vị mộc mạc đặc trưng. Hiện sản phẩm vẫn được sản xuất theo quy mô nhỏ, nhưng với tiềm năng chất lượng, hương vị, đậu chao hoàn toàn có thể phát triển thành sản phẩm OCOP cấp tỉnh trong thời gian tới. Việc này sẽ giúp tiêu chuẩn hóa bao bì, nâng cao giá trị thương mại và mở rộng quảng bá, đồng thời góp phần tạo thêm nguồn thu nhập bền vững cho các hộ dân và bảo tồn nghề truyền thống.

Hồng Son