Ấn tượng xôi ngũ sắc hóa tác phẩm nghệ thuật tại Hội Xuân Nguyên Bình

Hoạt động thi trưng bày xôi nghệ thuật với chủ đề “Sắc màu quê hương” nằm trong chuỗi các hoạt động văn hóa Hội Xuân Nguyên Bình năm Quý Mão 2023 do huyện Nguyên Bình tổ chức. Lần đầu tiên, hoạt động thi trưng bày xôi nghệ thuật được tổ chức tại ngày hội thu hút 17 xã, thị trấn tham gia.

Với đồng bào các dân tộc tại Nguyên Bình, xôi ngũ sắc là biểu tượng của ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Để có món xôi ngũ sắc ngon, đẹp mắt cần trải qua nhiều quy trình hết sức tỉ mỉ. Xôi năm màu có màu sắc đẹp, giàu tính thẩm mỹ, điều đáng quý là màu sắc của xôi hoàn toàn được tạo nên từ các loại cây, lá, củ, quả...

Trong đó, màu trắng là màu của hạt gạo nếp nương, nếp Pì pất trắng ngà dẻo thơm. Sắc xanh của xôi được tạo từ màu của lá gừng, lá riềng. Màu đỏ và màu tím được tạo từ lá của cây cẩm đỏ, cẩm tím rất sẵn có trong rừng và vườn nhà của đồng bào. Màu vàng được tạo từ màu của nghệ nếp. Những lá cây, củ mang về được rửa sạch, giã nhỏ chắt lấy nước, rồi ngâm gạo qua một đêm cho thấm màu.

Để có món xôi ngũ sắc truyền thống ngon dẻo bắt mắt, khâu quan trọng nhất là đồ xôi. Trong đó, người đồ phải bỏ từng lượt gạo đã trộn màu vào chõ. Gạo sau khi nhuộm màu, dễ bị dây màu sang các màu khác nên thường được rải ngăn cách nhau bằng lá chuối. Quá trình đồ xôi ngũ sắc cũng phụ thuộc vào kinh nghiệm của người nấu để có thể nấu một nồi xôi đủ thời gian, vừa chín tới, vừa đượm màu. Khi chín, hương thơm của nếp quyện với hương thơm đặc trưng của cây cỏ nơi núi rừng khiến xôi ngũ sắc không thể lẫn với bất cứ loại xôi nào khác. Hạt xôi bóng đẹp nhưng không ướt, khi nguội hạt se lại nhưng vẫn mềm, dẻo và thơm đặc trưng.

Không chỉ công phu ở khâu lựa chọn nguyên liệu, chế biến mà khâu trình bày cũng được đồng bào rất coi trọng. Đến Nguyên Bình dịp này, du khách được chiêm ngưỡng màn thi trưng bày xôi nghệ thuật của đồng bào các dân tộc vô cùng độc đáo và lạ mắt. Bằng sự sáng tạo và đôi bàn tay khéo léo, đồng bào các dân tộc huyện Nguyên Bình đã tạo ra những thửa ruộng bậc thang, núi non, sông suối, những bức tranh quê hương bằng xôi ngũ sắc rất ấn tượng và hấp dẫn. Đặc biệt, tác phẩm cờ Đảng, cờ Tổ quốc chào mừng kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2023) của đội thi Thị trấn Nguyên Bình đã đạt giải Nhất hội thi.