Đặc sắc Lễ hội Thanh Minh của người Nùng An

Năm nay, Lễ hội Thanh Minh được tổ chức vào ngày 5/4 (ngày 20/2 âm lịch). Hội là điểm hẹn của đông đảo bà con trong vùng. Từ sáng sớm, khắp các nẻo đường, từng tốp những cô gái Nùng hẹn nhau đến chơi hội. Màu áo chàm nổi bật sắc má hồng trong sương sớm. Lạ nhất, trên khăn đội đầu của phụ nữ dân tộc Nùng được cài những chồi non của cây "bâư tập". Người Nùng An quan niệm rằng cài lá "bâư tập" sẽ tránh những con côn trùng bám vào người.  

Ông Nông Minh Nhật, Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Phúc Sen chia sẻ: Hội Thanh Minh không biết có từ bao giờ nhưng theo các thế hệ đi trước kể lại thì cách đây lâu lắm rồi, có một đôi trai gái người Nùng yêu nhau say đắm. Vì những hủ tục lạc hậu từ ngàn xưa để lại mà tình yêu của họ bị ngăn cấm. Tuyệt vọng, họ đành phải tìm đến cái chết để có thể mãi ở bên nhau. Lễ hội Thanh Minh với ý nghĩa tưởng nhớ về mối tình chung thủy của đôi trai gái đó.

Độc đáo và đặc sắc nhất của hội phải kể đến văn hóa ẩm thực với món thịt lợn quay vàng ươm ăn kèm với món xôi sau sau. Lợn được chọn phải là loại lợn sữa. Trong nhiều loại gia vị khác nhau được tẩm ướp, thứ gia vị tạo nên sự khác biệt chính là lá mác mật. Cùng với ánh hồng của than, theo từng vòng quay của người thợ, lớp bì lợn dần chuyển từ màu trắng sữa sang màu vàng nâu, căng mọng và óng ánh như mật ong tạo nên món ăn dậy hương từ mùi vị đến say đắm về thẩm mĩ.

 

Bà Nông Thị Yến, xóm Đâư Cọ chia sẻ: Nhắc đến thịt lợn quay, người ta không thể quên món xôi sau sau. Đây là món ăn độc đáo tôn lên hương vị của món thịt lợn. Được chuẩn bị cầu kì từ khâu chọn gạo đến ngâm và đồ xôi, xôi sau sau là một trong những món ăn truyền thống độc đáo mà chỉ mỗi dịp tiết Thanh Minh, người Tày, Nùng ở Cao Bằng mới chế biến. Đây là một trong những món ăn truyền thống được lưu giữ nguyên vẹn đến ngày nay.

Trẩy hội Thanh Minh không thể không nhắc đến các hoạt động vui chơi văn hóa mang đậm nét truyền thống như: Thi rèn dao, thi lày cỏ, kéo co, thi ẩm thực và màn văn nghệ đặc sắc… Thanh niên đến trẩy hội để nghe và giao duyên bằng làn điệu "Hèo phươn" nhằm gửi gắm tình thương, nỗi nhớ cho người mình yêu. Người lớn tuổi thì đến để giới thiệu về các sản phẩm đặc sản của địa phương và cùng trao đổi về kinh nghiệm sản xuất sau một năm làm việc vất vả nhằm tăng thêm tình đoàn kết.