Những làng nghề truyền thống tại Cao Bằng mang đậm dấu ấn văn hóa và giá trị nghệ thuật. Trong đó, nổi bật là:
Làng nghề làm ngói máng
Ngói máng hay còn gọi là ngói âm dương ở xóm Lũng Rì, xã Tự Do, huyện Quảng Hòa được sản xuất hoàn toàn bằng phương pháp thủ công và có truyền thống từ lâu đời. Sản phẩm ngói máng Lũng Rì có hình thức đẹp, chất lượng bền và chắc chắn. Trong xóm có 81 hộ dân và 100% đều là đồng bào dân tộc Nùng. Hiện có 23/81 hộ vẫn còn theo nghề làm ngói. Các mẻ ngói ra đời ở đây được làm thủ công rất cẩn thận, màu sắc đẹp, dùng lợp mái nhà rất thoáng mát và tăng thêm giá trị thẩm mĩ.
Việc tổ chức các chương trình tham quan, tìm hiểu về kỹ thuật làm ngói, nung ngói, dỡ ngói ra khỏi lò và phương pháp lợp ngói máng cho những ngôi nhà truyền thống là cách để du khách hòa mình vào văn hóa bản địa.
Làng nghề làm hương Phja Thắp
Hương Phja Thắp được sản xuất tại bản Phja Thắp thuộc xã Phúc Sen, huyện Quảng Hòa, đây là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Nùng An với khoảng 50 nóc nhà. Với sự khéo léo của người thợ thủ công, họ đã làm hương từ nguyên liệu tự nhiên. Hương Phja Thắp không chỉ mang hương thơm đặc trưng mà còn phản ánh nét văn hóa tín ngưỡng lâu đời.
Đến với làng hương, du khách sẽ được trải nghiệm kỹ thuật làm chân hương, sản xuất hương, phơi hương hay cùng trải nghiệm cuộc sống và văn hóa cùng người dân bản địa. Với những trải nghiệm đó chắc chắn sẽ mang đến dấu ấn khó quên cho du khách.
Làng nghề làm giấy bản Dìa Trên
Giấy bản Dìa Trên thuộc xóm Dìa Trên, xã Phúc Sen, huyện Quảng Hòa, từ lâu đã nổi tiếng bởi sự độc đáo và vẻ đẹp tự nhiên riêng có. Khác hẳn với những tờ giấy thông thường, giấy bản Dìa Trên mang trong mình giá trị văn hóa và tinh thần to lớn. Từng đường nét, thớ giấy đều ẩn chứa sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của người nghệ nhân, gìn giữ bí quyết truyền đời qua bao thế hệ.
Du khách có thể tham gia trải nghiệm học cách làm giấy, tự do sáng tạo các vật dụng từ giấy bản, vẽ tranh trên giấy bản hoặc chiêm ngưỡng sản phẩm sáng tạo từ giấy bản như tranh, quạt giấy và đồ trang trí. Đây là một điểm nhấn đầy tiềm năng để phát triển các sản phẩm quà lưu niệm độc đáo.
Làng nghề làm nón lá
Nón lá hay còn gọi là nón chúp xà, nón Nùng được chế tác tại xóm Hoàng Diệu, xã Tự Do, huyện Quảng Hòa, là phụ kiện truyền thống quen thuộc của người dân tộc Nùng. Nón Nùng có sự khác biệt với nón của các dân tộc khác, cụ thể: khung nón được đan bằng tre và có hai lớp khung, một lớp ngoài và một lớp trong. Ở giữa lợp bằng 2 lớp lá mai, 1 lớp lá chuối. Do vậy, nón khá dày, cứng cáp. Hiện nay, nón Nùng đã trở thành một sản phẩm lưu niệm được nhiều du khách lựa mua làm kỷ niệm khi đến Cao Bằng.
Đến với làng làm nón, du khách sẽ được tìm hiểu, trải nghiệm nét văn hóa độc đáo và hòa vào đời sống của bà con dân tộc Nùng. Chắc chắn, bạn sẽ có được những trải nghiệm vô cùng thú vị ở nơi đây.
Nghề dệt thổ cẩm
Nói đến sản phẩm dệt thổ cẩm của người Tày không thể không nhắc đến xóm Luống Nọi, xã Ngọc Đào, huyện Hà Quảng – nơi nghệ nhân Nông Thị Thược (người dệt thổ cẩm dân tộc Tày đầu tiên ở Cao Bằng được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Làng nghề Việt Nam” vào năm 2014) đã thổi hồn vào từng sản phẩm dệt thủ công truyền thống.
Với hoa văn tinh xảo và màu sắc rực rỡ, thổ cẩm không chỉ là họa tiết mà còn là biểu tượng văn hóa của đồng bào dân tộc Tày nói riêng và của Cao Bằng nói chung.
Hiện các công ty du lịch đã kết nối điểm đến dệt thổ cẩm Luống Nọi với các điểm đến khác trong tỉnh và trong khu vực miền núi phía Bắc. Hình thức thiết kế chương trình tập trung vào hoạt động du lịch trải nghiệm, trình diễn kỹ thuật dệt và trưng bày ý nghĩa hoa văn. Hứa hẹn, Luống Nọi cũng sẽ là điểm nhấn ghi lại dấu ấn văn hóa đặc trưng của dân tộc Tày.
Nghề thêu và in hoa văn bằng sáp ong
Xét về kỹ thuật thêu và in hoa văn bằng sáp ong độc đáo ở Cao Bằng phải nhắc đến những cô gái Dao Tiền ở xóm Hoài Khao, xã Quang Thành, huyện Nguyên Bình. Xóm có gần 40 hộ dân, với 100% là người đồng bào Dao Tiền, nơi đây những cô gái khi mới lên 10 tuổi đã được mẹ hướng dẫn cách thêu thùa và in hoa văn bằng sáp ong để tự làm trang phục truyền thống.
Hiện xóm Hoài Khao đã nhận được sự quan tâm đầu tư của các cấp và trở thành điểm du lịch cộng đồng. Vì vậy, nếu du khách muốn tìm hiểu về nghề thêu và in hoa văn bằng sáp ong thì đây chính là sự lựa chọn thích hợp nhất khi đến Cao Bằng. Những họa tiết hoa văn cũng như kỹ thuật chấm sáp ong chắc chắn sẽ là điểm nhấn thú vị cho hành trình du lịch trải nghiệm tại đây.
Phát triển nghề thủ công truyền thống gắn với du lịch bền vững không chỉ bảo tồn văn hóa mà còn góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng và du khách, Cao Bằng hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng về du lịch văn hóa – nghề truyền thống trên bản đồ Việt Nam.
Có thể thấy, Cao Bằng không chỉ là điểm đến của những người yêu thiên nhiên mà còn là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa. Khai thác hiệu quả tiềm năng nghề thủ công truyền thống sẽ là chìa khóa để phát triển du lịch bền vững, góp phần đưa văn hóa Cao Bằng vươn xa.
Tác giả bài viết: Hoài Niệm
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn