Sắc màu văn hóa Lô Lô Đen Cao Bằng tại Ngày hội văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ I tại tỉnh Lai Châu, năm 2023

Tiết mục nghệ thuật đặc sắc đêm khai mạc.

Với chủ đề “Bảo tồn, phát huy và lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc rất ít người”, Ngày hội góp phần tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, tôn vinh, lan tỏa bản sắc văn hóa của các dân tộc có số dân dưới 10.000 người nói riêng và giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của 54 dân tộc Việt Nam nói chung. Các hoạt động của Ngày hội diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 3 - 5/11 tại thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu. Ngày hội có sự tham gia của các nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng của 11 tỉnh: Lai Châu, Cao Bằng, Thái Nguyên, Điện Biên, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Nghệ An, Quảng Bình, Kon Tum; với 14 dân tộc: Ơ Đu, Brâu, Rơ Măm, Pu Péo, Si La, Cống, Bố Y, Cơ Lao, Mảng, Lô Lô, Chứt, Lự, Pà Thẻn, Ngái.

Ban Tổ chức Ngày hội tặng hoa, cờ lưu niệm cho Đoàn nghệ nhân quần chúng các tỉnh tham gia Ngày hội.

Tham gia Ngày hội, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng đã lựa chọn và thành lập Đoàn nghệ nhân dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng gồm các nghệ nhân, diễn viên quần chúng người Lô Lô Đen đến từ xóm Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm và xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc. Đoàn Cao Bằng tham gia các nội dung: Lễ khai mạc Ngày hội; Dâng hoa tại Tượng đài Bác Hồ; Khai mạc chung các hoạt động; Giới thiệu không gian trưng bày, quảng bá văn hóa đặc trưng của đồng bào Lô Lô Đen Cao Bằng; gặp mặt các nghệ nhân tiêu biểu; Liên hoan văn nghệ quần chúng; Trình diễn trang phục truyền thống; Trình diễn, giới thiệu trích đoạn nghi lễ "Cầu mưa" của đồng bào Lô Lô Đen xóm Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm...

Về chương trình tham gia Ngày hội của Đoàn Cao Bằng, đồng chí Tô Thị Trang - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng cho biết: Đoàn nghệ nhân, diễn viên quần chúng dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng gồm hơn 23 nghệ nhân, diễn viên quần chúng tham gia đầy đủ các hoạt động văn hóa, du lịch theo kế hoạch của Ban Tổ chức. Đoàn đã đem đến Ngày hội màu sắc đặc trưng của đồng bào Lô Lô Đen hiện đang sinh sống trên địa bàn tỉnh Cao Bằng. Các hoạt động biểu diễn văn nghệ, trích đoạn nghi lễ, trình diễn trang phục, giới thiệu không gian văn hóa... tại Ngày hội đã kịp thời bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc và giới thiệu, quảng bá tiềm năng, thế mạnh của tỉnh, góp phần thu hút, phát triển du lịch địa phương.

Tiết mục múa của Đoàn nghệ nhân quần chúng Lô Lô Đen tỉnh Cao Bằng tại Lễ khai mạc.

Các đại biểu, nghệ nhân quần chúng các tỉnh cùng nắm tay kết nối trong điệu múa tập thể, thể hiện tinh thần thân thiện, bình đẳng và đoàn kết giữa các dân tộc tại Lễ khai mạc.

Không gian trưng bày sắc màu văn hóa dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng.

Không gian văn hóa của các tỉnh tham gia Ngày hội đã thể hiện được nét riêng của các địa phương thông qua trưng bày, giới thiệu các đồ dùng, vật dụng, hiện vật, ẩm thực, trang phục truyền thống,... Trong đó, không gian sắc màu văn hóa dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng có nhiều hình ảnh tư liệu phản ánh đời sống sinh hoạt của người Lô Lô Đen Cao Bằng và các hiện vật đặc sắc như: Trống đồng, khung cửi dệt vải, cối xay ngô, trang phục truyền thống của người Lô Lô Đen, giới thiệu, trình diễn nghề thủ công truyền thống; trưng bày các ấn phẩm, tài liệu quảng bá văn hóa dân tộc Lô Lô cũng như quảng bá văn hóa, du lịch Cao Bằng và các sản vật, ẩm thực của người Lô Lô Đen Cao Bằng… Những giá trị văn hóa đặc sắc của người Lô Lô Đen Cao Bằng đã để lại cho du khách những cảm xúc đặc biệt. Bạn Bùi Thị Hằng, thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu chia sẻ: Tôi thấy không gian văn hóa Lô Lô Đen Cao Bằng có nhiều nét văn hóa riêng, rất ấn tượng. Ấn tượng nhất đối với tôi là bộ trang phục truyền thống của người Lô Lô Đen, nó rất đẹp. Qua trình diễn nghề thủ công truyền thống, tôi thấy cách người Lô Lô làm ra bộ trang phục rất cầu kỳ, các chi tiết trên quần áo phụ nữ Lô Lô rất đặc biệt, có nhiều nét văn hóa, nhiều hình tượng tạo nên nét đẹp riêng của người Lô Lô Đen.

Đồng chí Tòng Thị Phóng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cùng lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lai Châu tham quan không gian sắc màu văn hóa dân tộc Lô Lô tỉnh Cao Bằng.

Trong khuôn khổ Ngày hội, phần thi trình diễn, giới thiệu trích đoạn lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa truyền thống các dân tộc có số dân dưới 10.000 người diễn ra vô cùng sôi động với những lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa mang đặc sắc riêng của các dân tộc tham gia Ngày hội. Tỉnh Cao Bằng mang đến Ngày hội với phần thi trình diễn, giới thiệu trích đoạn “Lễ cầu mưa” của đồng bào dân tộc Lô Lô Đen, xóm Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm. Lễ cầu mưa (lễ cúng thần rừng) tiếng Lô Lô gọi là “Mề Pỉ”. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng gắn với phong tục, tập quán, lao động, sản xuất được người dân lưu giữ và bảo tồn từ đời này qua đời khác. Lần đầu tham gia Ngày hội, các nghệ nhân Lô Lô Đen Cao Bằng đã có những cảm xúc đặc biệt. Anh Nông Văn Năm, xóm Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm chia sẻ: Dân tộc Lô Lô Đen chúng tôi là một trong những dân tộc thiểu số đại diện cho tỉnh Cao Bằng tham gia Ngày hội. Tôi rất vui mừng và hạnh phúc khi có mặt tại đây, được hòa mình vào không gian văn hóa các dân tộc thiểu số trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam và được giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong lao động sản xuất với các dân tộc khác. Chúng tôi mang đến Ngày hội với phần trình diễn trích đoạn lễ cầu mưa của người Lô Lô Đen. Đây là lễ lâu đời, từ cha ông truyền lại. Lễ cầu mưa của chúng tôi diễn ra vào tháng 3 Âm lịch hàng năm, tổ chức vào ngày Thìn (ngày con rồng) tại khu rừng thiêng của bản với ý nghĩa cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, dân làng được ấm no, tươi vui, hạnh phúc…   

Trình diễn, giới thiệu trích đoạn Lễ cầu mưa của đồng bào dân tộc Lô Lô Đen, xóm Cà Pẻn A, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng.

Liên hoan văn nghệ quần chúng, trình diễn trang phục truyền thống của các dân tộc với sự tham gia của gần 400 nghệ nhân, diễn viên, gồm 45 tiết mục văn hóa nghệ thuật. Tiết mục của các đoàn do các nghệ nhân, diễn viên quần chúng tham gia biểu diễn, có sự đầu tư công phu, nội dung phong phú, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc rất ít người ở các tỉnh. Các nghệ nhân, diễn viên không chuyên của các dân tộc thực sự đã chinh phục người xem bởi những làn điệu dân ca giàu cảm xúc và niềm tự hào về văn hoá của mình.

Ngày hội đã cho du khách nhiều trải nghiệm giữa không gian văn hóa đa sắc màu của các dân tộc thiểu số rất ít người. Anh Trần Giang, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu chia sẻ: Bản thân tôi thấy có nhiều cái mới mẻ, mọi người tham gia Ngày hội đều vui tươi, hạnh phúc và đặc biệt được chứng kiến sắc màu văn hóa của các dân tộc thiểu số rất đặc sắc, phong phú. Tôi nghĩ rằng, Đảng, Nhà nước cần quan tâm tổ chức nhiều hơn nữa những hoạt động văn hóa như vậy nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam.   

Đoàn nghệ nhân quần chúng Lô Lô Đen Cao Bằng tham gia phần thi Liên hoan văn nghệ quần chúng, trình diễn trang phục truyền thống với những tiết mục đặc sắc.

Kết thúc Ngày hội, Ban Tổ chức trao 79 giải A, B, C (tập thể, cá nhân) trong lĩnh vực văn hóa, du lịch cho các Đoàn tham gia Ngày hội thông qua các nội dung: Giới thiệu không gian trưng bày, quảng bá sản phẩm văn hóa đặc trưng; liên hoan văn nghệ quần chúng; trình diễn trang phục truyền thống; trình diễn, giới thiệu trích đoạn nghi lễ; trình diễn nghề thủ công truyền thống.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen cho các đoàn nghệ nhân quần chúng tham gia Ngày hội.

Đoàn nghệ thuật quần chúng Lô Lô Đen tỉnh Cao Bằng đạt 4 giải A, 4 giải B và 1 giải C. Cụ thể, giải A thuộc về các tiết mục: múa “Trên đỉnh non cao”, trình diễn trang phục người Lô Lô Đen; nội dung giới thiệu không gian trưng bày “Sắc màu văn hóa dân tộc Lô Lô”, trình diễn nghề thủ công truyền thống. Giải B thuộc về các tiết mục: song ca nam nữ “Nhớ ơn Đảng, Bác”, “Lời hẹn ước”, “Đảng là cuộc sống của tôi” và trích đoạn “Lễ cầu mưa”. Giải C là tiết mục múa hát “Tiếng trống đồng Lô Lô”.

Tham gia Ngày hội Văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ I tại tỉnh Lai Châu năm 2023 là dịp để các nghệ nhân, diễn viên quần chúng Lô Lô Đen tỉnh Cao Bằng được giao lưu, học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống với các dân tộc khác; góp phần quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của người Lô Lô Đen nói riêng cũng như giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn tỉnh Cao Bằng nói chung đến đông đảo du khách trong nước và quốc tế./.

Hoài Nam