Phát huy vai trò người dân trong phát triển du lịch bền vững

Người dân Làng văn hóa dân tộc Tày Khuổi Ky, xã Đàm Thủy (Trùng Khánh) biểu diễn văn nghệ phục vụ khách du lịch.

Từ năm 2009, du lịch cộng đồng được hình thành và phát triển tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh, góp phần tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương, tăng nguồn thu và thúc đẩy sự phát triển của địa phương. Huyện Trùng Khánh hiện có 2 làng du lịch cộng đồng là xóm Lũng Niếc và xóm Khuổi Ky, xã Đàm Thủy với 19 hộ tham gia làm homestay. Thu nhập bình quân của các hộ làm dịch vụ đạt từ 30 - 100 triệu đồng/năm, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo cho người dân. Bên cạnh đó, công tác bảo tồn, lưu giữ, phát huy di sản văn hóa của các dân tộc thiểu số được chú trọng duy trì 21 chi hội bảo tồn dân ca được thành lập với hơn 400 hội viên.

Cách Khu du lịch thác Bản Giốc 1 km, Làng văn hóa dân tộc Tày Khuổi Ky nổi tiếng với những ngôi nhà sàn xây bằng đá, mang vẻ đẹp cổ kính “độc nhất vô nhị” tồn tại hàng trăm năm nay. Đến đây, du khách có thể tìm hiểu về phong tục, tập quán, nếp sống sinh hoạt, trang phục thuần chất bản địa. Từ khi thực hiện Dự án “Bảo tồn làng văn hóa truyền thống dân tộc Tày xóm Khuổi Ky”, ngôi làng nhỏ này đã có sự đổi thay từng ngày nhưng vẫn giữ nguyên bản sắc truyền thống. Hiện, cả xóm có 14 hộ trong vùng dự án, 8 hộ đang làm homestay và 1 homestay chung của xóm.

Gia đình chị Nguyễn Kim Phương là một trong 8 hộ ở xóm Khuổi Ky cung cấp dịch vụ lưu trú tại nhà cho du khách. Mới đi vào hoạt động từ đầu năm 2022 nhưng Tày Homstay của chị Phương được đầu tư khá bài bản với đầy đủ điều kiện thiết yếu cũng như các dịch vụ, hoạt động trải nghiệm hằng ngày cùng với người dân. Nắm bắt được thế mạnh khi làm du lịch cộng đồng, gia đình chị bước đầu đã thực hiện thành công loại hình du lịch này. Homestay của chị Phương trung bình đón khoảng 300 khách/tháng, cao điểm nhất là vào các dịp cuối tuần và ngày lễ.

Chị Phương chia sẻ: Trong thời gian làm homestay, khách đến lưu trú, trải nghiệm văn hóa mong muốn được trải nghiệm các hoạt động hằng ngày cùng với người dân, như: gặt lúa, hái măng, bắt cá, chế biến các món ăn đặc trưng của người Tày; trải nghiệm, tìm hiểu nét văn hóa bản địa, giao lưu biểu diễn văn nghệ và tham gia trò chơi dân gian. Để đáp ứng nhu cầu của du khách, ngoài việc nhiệt tình cùng du khách tham gia trải nghiệm, tôi cùng một số hộ dân trong xóm thường xuyên luyện tập những tiết mục văn nghệ mang đậm bản sắc dân tộc để phục vụ du khách. Qua đó, chúng tôi mong muốn du khách có ấn tượng đẹp về văn hóa truyền thống của dân tộc Tày và thêm yêu vùng đất biên cương Tổ quốc. 

Từ những người nông dân chất phác quanh năm gắn bó với sản xuất nông nghiệp, giờ đây, chị Phương cũng như nhiều gia đình khác trong làng Tày Khuổi Ky đã biết phát huy những lợi thế để phát triển du lịch, chủ động kết nối với các công ty lữ hành, đăng tải thông tin về dịch vụ homestay trên Internet để du khách dễ dàng lựa chọn dịch vụ. Sau thời gian dài bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, hiện nay, các hoạt động du lịch tại Làng văn hóa dân tộc Tày Khuổi Ky cơ bản hoạt động trở lại, thu hút lượng khách đáng kể, trong đó du khách trong nước chiếm 60%, còn lại là khách quốc tế, đa số du khách đến đây đều hài lòng.

Chị Phạm Thị Quỳnh Như, du khách đến từ Đồng Nai cho biết: Tôi cùng gia đình ở làng Tày Khuổi Ky 3 ngày, đến đây tôi và gia đình tham quan cảnh đẹp thiên nhiên và trải nghiệm, tìm hiểu về cuộc sống của những người dân bản địa. Điều thú vị khiến tôi cảm thấy ấn tượng nhất là việc đi lại, tham quan, tìm hiểu về ngôi làng do người dân địa phương giới thiệu. Điều đó cho thấy người dân hoàn toàn chủ động và ý thức được vai trò của mình trong phát triển du lịch.

Sự hài lòng của du khách chính là thước đo về sự phát triển của hoạt động du lịch tại mỗi địa phương. Tuy nhiên, để phát huy vai trò của cộng đồng trong phát triển du lịch, cần xây dựng những mô hình bài bản, khoa học; mỗi cộng đồng dân cư nên có một ban quản lý du lịch để tổ chức hoạt động, phân bổ nguồn lực, đưa ra tiêu chí phục vụ khách, phối hợp với chính quyền và các công ty du lịch xây dựng sản phẩm tốt, tránh khai thác tài nguyên quá đà, bảo đảm quyền lợi của từng thành viên.