Mở tuyến thứ 4 “Một thời hoa lửa” - tăng thêm sự đa dạng giá trị các di sản

Nhiều giá trị địa chất, địa mạo, cảnh quan đặc sắc

Sau 2 năm (2021 - 2022), Đoàn chuyên gia CVĐV toàn cầu UNESCO, gồm Guy Martini, Cố vấn cao cấp, Chủ tịch Hội đồng CVĐC toàn cầu UNESCO; Trần Tân Văn, PGS TS, Ủy viên Hội đồng CVĐC toàn cầu UNESCO, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam làm trưởng đoàn và Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng đã khảo sát tuyến trải nghiệm thứ 4 “Một thời hoa lửa”, phát hiện nhiều giá trị địa chất, địa mạo, cảnh quan đặc sắc, phản ánh quá trình tiến hóa lâu dài với những biến động địa chất phức tạp cách đây hàng trăm triệu năm, cụ thể như: các hoạt động đứt gãy, quá trình chuyển biến của vỏ trái đất từ vỏ đại dương sang vỏ lục địa với nhiều hệ tầng dày hàng ngàn mét, quá trình karst hóa tạo nên cảnh quan karst ấn tượng, chủ yếu là cảnh quan karst trưởng thành (dạng cụm đỉnh lũng, thung lũng mù karst, yên ngựa…) vừa có những đặc điểm “già” với đầy đủ các dạng địa hình khác nhau… mang đến cho khách tham quan những bất ngờ khi tìm hiểu về các điểm di sản địa chất.

Tại khu vực Thành phố tìm thấy những dấu tích của một môi trường sông - hồ - đầm lầy từ 28 - 38 triệu năm (Eocenmuộn - Oligocen sớm) với một hệ động thực vật đa dạng và phong phú đáng kinh ngạc trong điều kiện khí hậu nóng ẩm. Các hóa thạch điển hình như hóa thạch san hô (Thụy Hùng), lỗ tầng (Lê Lai)… được phát hiện minh chứng cho một quá trình địa chất lâu dài của một khu vực trước đây là biển sau đó được nâng lên. Những hóa thạch này có giá trị phác họa lại điều kiện địa li - địa chất trong các giai đoạn phát triển của vỏ trái đất. 

Đoàn chuyên gia Công viên địa chất UNESCO và Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng khảo sát di sản địa chất đèo Khau Khoang, xã Thụy Hùng (Thạch An).

Đặc biệt điểm di sản núi lửa dưới đại dương cổ tại đèo Khau Khoang (Thái Cường, Thạch An) bắt gặp vết lộ đá basalt dạng cầu gối - sản phẩm phun trào núi lửa dưới đáy đại dương - rift Sông Hiến - hình thành khoảng 260 triệu năm dọc theo đứt gãy sâu phương Tây Bắc - Đông Nam Cao Bằng - Tiên Yên.

Qua khảo sát, đánh giá, tuyến trải nghiệm thứ 4 “Một thời hoa lửa” có 15 điểm di sản diện mạo địa chất, văn hóa, lịch sử. Tại Thành phố có 4 điểm: Trung tâm thông tin CVĐC; Nhà tưởng niệm Hoàng Đình Giong (Đề Thám); mỏ sắt Chu Trinh (Chu Trinh); hồ hóa thạch thân mềm và than nâu trong trầm tích Neogen (tổ 11, phường Sông Hiến). Trong chuỗi di sản trên, có Nhà trưởng niệm Hoàng Đình Giong (1904 - 1947) là di tích lịch sử quan trọng tri ân vị tiền bối cách mạng tiêu biểu Việt Nam. 

Bên cạnh đó, các điểm di sản diện mạo địa chất có giá trị tầm cỡ quốc tế minh chứng tầng địa chất cổ xưa nhất của vỏ trái đất được phát hiện là đá gabrodiabas phức hệ Cao Bằng tại Mỏ sắt Chu Trinh (Chu Trinh) đã lộ tại taluy đường đi vào mỏ, cao 2 - 4 m. Hồ hóa thạch thân mềm và than nâu trong trầm tích Neogen (tổ 11, phường Sông Hiến) nằm ở phần dưới và trên lớp sét than màu đen, trên cùng có nhiều di tích hóa thạch thực vật hóa than và pelecypoda nước ngọt dạng trai, vẹm, trùng trục, họ Unionidae, lớp Bivalvia, ngành thân mềm.

Huyện Thạch An có 8 di sản: Núi lửa dưới đại dương cổ, đèo Khau Khoang (Thái Cường); rừng cây di sản Vân Trình (Vân Trình); thung lũng karst - cơ sở sản xuất thạch đen truyền thống Lê Lai (Lê Lai); Hợp tác xã Nông sản hữu cơ Vân An (Lê Lai); Trung tâm thông tin CVĐC Đông Khê; Di tích đồn Đông Khê (thị trấn Đông Khê); đỉnh núi Báo Đông (Đức Long); đại dương cổ - điểm hóa thạch lỗ tầng (Thụy Hùng). Huyện Quảng Hòa di sản: Làng đường mía Bó Tờ, sản phẩm CVĐC, xóm Bó Tờ; chùa Phật tích Trúc Lâm Tà Lùng (điểm văn hóa thị trấn Hòa Thuận) và điểm hữu nghị Việt - Trung, thị trấn Tà Lùng.

Với giá trị, ý nghĩa địa chất trên, tên gọi “Một thời hoa lửa” mang hàm ý một tuyến trải nghiệm có nhiều giá trị di sản địa chất độc đáo, trải qua biến động địa chất mãnh liệt, hoạt động kiến tạo địa chất độc đáo, hình thành nên những cảnh quan đặc sắc. “Hoa lửa” còn gợi liên tưởng đến hình ảnh dòng dung nham đỏ rực dâng lên từ trong lòng đất và chảy tràn khắp đáy đại dương… cách đây hàng trăm triệu năm, hình thành nên cảnh tượng đặc biệt tại đèo Khau Khoang.

Tôn vinh các giá trị văn hóa, lịch sử  

Tuyến du lịch trải nghiệm thứ 4 “Một thời hoa lửa” phía Nam từ Thành phố, huyện Thạch An, huyện Quảng Hòa gắn với huyền thoại đường số 4 rực lửa, với sự hy sinh anh dũng của quân và dân ta làm nên Chiến thắng Biên giới năm 1950 trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. 

Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh với chiến thắng Chiến dịch Biên giới năm 1950 tại Nà Lạn, xã Đức Long (Thạch An) trong tuyến trải nghiệm thứ 4 “Một thời hoa lửa”.

Tuyến kết nối khu di tích quốc gia đặc biệt thứ ba của tỉnh Cao Bằng - Cụm di tích Chiến thắng Biên giới 1950 gắn với sự lãnh đạo thiên tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong cuộc kháng chiến chống quân Pháp xâm lược, đặc biệt “Đỉnh núi Báo Đông” là nơi ghi dấu sự kiện lần đầu tiên và duy nhất Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận. Ngoài ra, trên tuyến còn có điểm di sản tri ân đồng tri Hoàng Đình Giong - người chiến sĩ cộng sản trung kiên, người con ưu tú của quê hương Cao Bằng.

Bên cạnh đó là giá trị di sản văn hóa đặc sắc, làng nghề truyền thống như làng làm mía đường Bó Tờ, cùng với sự đa dạng sinh học phong phú điển hình như điểm rừng cây di sản Vân Trình (Thạch An) và nhiều cây con bản địa quý hiếm như: thạch đen, lê Đông Khê, quýt, bí thơm…

Tuyến trải nghiệm thứ 4 về phía Nam CVĐC Non nước Cao Bằng được xây dựng theo tư vấn của chuyên gia UNESCO và đưa vào khai thác đã tích hợp thêm các điểm di sản nổi bật kết nối được thành phố Cao Bằng, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh, nơi xuất phát của tất cả các tuyến tham quan du lịch trong và ngoài tỉnh, và hơn nữa, đầu mối kết nối, giao thương với quốc tế và các địa phương trong nước. Khai thác hiệu quả quốc lộ 4A (Quốc lộ 34B) là tuyến giao thông huyết mạch nối Cao Bằng - Lạng Sơn và các tỉnh duyên hải Quảng Ninh, Hải Phòng... cũng là những trung tâm du lịch lớn của vùng Đông Bắc cũng như của cả nước; kết nối được khu di tích quốc gia đặc biệt thứ 3 của tỉnh, Cụm di tích Chiến thắng Biên giới 1950, cũng như rất nhiều giá trị di sản văn hóa, di sản địa chất khác, đặc biệt là các biểu hiện điển hình nhất của đới đứt gãy sâu Cao Bằng - Tiên Yên.

Nguồn tin: Báo Cao Bằng điện tử - baocaobang.vn