Bánh Áp chao - Món ăn dân dã ấm nóng trong ngày cuối thu và đầu đông

Bánh áp chao, là một món ăn đặc sản của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng tại Cao Bằng. Thoạt nhìn, món bánh này có vẻ ngoài khá giống bánh rán mặn quen thuộc, với lớp vỏ ngoài vàng ruộm bắt mắt. Tuy nhiên, điểm khác biệt và cũng là “linh hồn” của bánh nằm ở phần nhân đậm đà hương vị thịt vịt, thịt lợn quyện cùng lớp vỏ ngoài giòn rụm, bên trong lại mềm dẻo. Cái tên “áp chao” bắt nguồn từ phương pháp chế biến: bột bánh được hoà lẫn gạo nếp và tẻ cho phù hợp, trộn lẫn thêm với khoai môn thái chỉ, sau đó nặn thành miếng theo khuôn; nhân thịt vịt hoặc thịt lợn được đặt vào giữa, sau đó miếng bánh được “áp” nhẹ và thả ngay vào chảo dầu nóng già để chiên ngập dầu. Quá trình này tạo nên lớp vỏ giòn tan, thơm lừng, bao bọc lấy phần nhân thịt vịt mềm ngọt, đậm đà gia vị.

Khi trải nghiệm một miếng bánh áp chao nóng hổi, thực khách sẽ cảm nhận được sự giòn tan của lớp vỏ ngoài, kế đến là vị dẻo thơm của bột, và cuối cùng là sự béo ngậy, đậm đà của thịt vịt quyện với các loại gia vị. Để cân bằng vị béo, bánh áp chao thường được ăn kèm với nước mắm chua ngọt pha cùng giấm hoặc nước ngâm từ rượu, thêm chút ớt cay tê đầu lưỡi, nộp đu đủ chua giòn hoặc một đĩa rau sống tươi mát. Một số nơi còn biến tấu với nhân thịt lợn hoặc ăn kèm thêm lườn vịt, chân vịt hay mề vịt áp chảo để tăng thêm sự phong phú cho bữa ăn.

Bánh áp chao không chỉ là một món ăn ngon mà còn mang trong mình ý nghĩa văn hóa với người dân Cao Bằng. Trong những ngày đông giá rét, hình ảnh cả gia đình quây quần bên bếp lửa hồng, cùng nhau thưởng thức những chiếc bánh áp chao nóng hổi, giòn tan là một nét đẹp bình dị, ấm áp.

Trước đây, món bánh này chỉ xuất hiện vào mùa đông; nhưng hiện nay, từ cuối thu, đầu đông, bánh đã được bán nhiều tại trong các phiên chợ vùng cao vào buổi sáng và trên các dãy phố trung tâm tỉnh Cao Bằng như: phường Thục Phán, Nùng Trí Cao, Tân Giang, thời gian thường từ 14h đến 19h hàng ngày. Trong quá trình thưởng thức món ăn, du khách có thể trao đổi, chuyện trò với người dân địa phương tìm hiểu thêm về phong tục tập quán, sinh hoạt văn hoá.

Sự giản dị, dân dã nhưng đầy hương vị của bánh áp chao đã góp phần làm phong phú thêm nền ẩm thực độc đáo của Việt Nam, đặc biệt là vào những ngày se lạnh đầu đông. Các quán ăn tại các hẻm con phố nhỏ trở thành địa điểm kết nối văn hoá, là nơi giao lưu, kết nối giữa cộng đồng địa phương với du khách thập phương./.