MỘT NGÀY KHÁM PHÁ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG TẠI QUẢNG HÒA

Huyện Quảng Hòa nổi tiếng là nơi có nhiều làng nghề truyền thống nhất Cao Bằng, như: làng hương Phja Thắp, làng giấy bản Dìa Trên, làng nhuộm vải xóm Khào, làng rèn Pác Rằng, làng ngói Lũng Rì... Nơi đây không chỉ có các làng nghề đã được lưu truyền hàng trăm năm mà phong cảnh, bản sắc văn hóa chắc chắn sẽ khiến du khách cảm thấy vô cùng thích thú.

Điểm đầu tiên trong hành trình, du khách sẽ ghé làng hương Phja Thắp, nơi đây có nghề làm hương rất lâu đời. Ngay khi đến đầu làng, bạn sẽ gặp cảnh hương được phơi ở trước nhà và dọc theo những con đường nhỏ. Xa xa là những ngôi nhà sàn vách đất với mái ngói âm dương khép mình dưới chân núi. Tới đây, du khách có thể trải nghiệm mặc trang phục của người dân tộc Nùng An, sau đó sẽ cùng tìm hiểu về các công đoạn làm hương.

Hương ở đây được làm từ các nguyên liệu tự nhiên và không sử dụng hóa chất. Chân hương được làm từ thân cây mai, bà con sử dụng cây bầu hắt để kết dính các  loại bột, gỗ thông mục được nghiền mịn để tạo màu cho hương. Tới Phja Thắp, bạn sẽ thấy ở dưới sàn nhà của bà con, nhà nào cũng có một ô nho nhỏ để nhúng hương vào nước keo rồi lăn tẩm với hỗn hợp mùn cưa và bột trầm, những người phụ nữ tay thoăn thoắt không ngừng đập cho các que hương được kết dính đều và tròn trịa. Phía trên sàn là những bó hương đã được nhuộm đỏ chân và bó vào gọn gàng để chuẩn bị mang ra chợ bán.

Điểm tiếp theo trong hành trình là xóm Khào. Tới đây, du khách sẽ hiểu rõ hơn về các công đoạn nhuộm chàm, dệt vải và cách để tạo ra một bộ trang phục truyền thống của người Nùng An. Để có được màu chàm như ý, bà con phải nhuộm đi nhuộm lại rất nhiều lần. Đặc biệt, du khách còn được trực tiếp nhuộm chàm và dệt vải cùng bà con. Khác với những nơi khác chỉ mặc đồ truyền thống trong những dịp quan trọng, thì ở Quảng Hòa, bà con người Nùng An vẫn mặc trang phục truyền thống trong các hoạt động thường ngày.

Đi thêm khoảng 1 km nữa là làng rèn Pác Rằng thuộc xã Phúc Sen. Vừa tới đầu làng, du khách đã nghe thấy tiếng búa rền vang khắp làng, nhà nhà đỏ lửa để tạo ra những vật dụng như: dao, cuốc, xẻng... Nghề rèn ở đây đã tồn tại hàng nghìn năm và được truyền lại theo hình thức cha truyền con nối. Phải những người thợ lành nghề, có tuổi nghề ít nhất 6 năm thì mới có thể tạo ra những sản phẩm có độ chính xác cao. Dao Phúc Sen được làm từ nhíp ô tô, kết hợp với tay nghề khéo léo của người thợ rèn tạo ra những sản phẩm có độ sắc và độ bền cao.

Địa điểm cuối cùng trong hành trình là xóm Dìa Trên thuộc xã Quốc Dân, nơi đây nổi tiếng với nghề làm giấy bản. Làng nằm trải dài theo chân núi, trước mắt là cánh đồng lúa xanh ngát. Một khung cảnh vô cùng bình yên và thơ mộng. Giấy bản ở đây làm ra từ vỏ của cây mạy sla (cây dưỡng), thường mọc tự nhiên trên đồi cao. Sau đó phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau mới có thể tạo ra một tờ giấy bản hoàn chỉnh. Đặc biệt ở đây nghề làm giấy thường do những người phụ nữ trong gia đình đảm nhiệm. Không chỉ nghe bà con thuyết minh về cách làm giấy, mà du khách còn được tự tay tham gia vào các công đoạn như: đập vỏ cây, tạo khuôn và phơi giấy.

Bạn Lưu Thu Lệ, một du khách đến từ Hải Phòng chia sẻ: “Mình đã đi du lịch rất nhiều nơi, tuy nhiên du lịch làng nghề và tìm hiểu văn hóa địa phương mang lại cho mình những trải nghiệm hoàn toàn khác biệt, thay vì chỉ đi ngắm cảnh và check in để đăng trên mạng xã hội như mọi khi. Sau chuyến đi này, mình sẽ còn tiếp tục quay lại để trải nghiệm những bản làng khác tại Cao Bằng”.

Chương trình du lịch trải nghiệm làng nghề sẽ giúp du khách hiểu rõ hơn về các công đoạn tạo ra các sản phẩm thủ công truyền thống, bà con có thêm thu nhập, đồng thời, góp phần quảng bá và đưa các sản phẩm đi xa hơn. Có như vậy thì các làng nghề mới không bị mai một và khách du lịch cũng sẽ có thêm nhiều trải nghiệm thú vị khi tới Cao Bằng.